Hej, hej... Programisto, to kolejny artykuł dla Ciebie! Druga część artykułu na temat wzorców projektowych. Poznaj Adapter oraz Memento.
Technologie (w tym technologie IT) wykorzystywane przez firmy produkcyjno-usługowe pochodzą z trzech głównych źródeł, określanych jako (za P. Głodek, M. Gołębiowski):
- wewnętrzne, gdy firma przeprowadza prace badawczo-rozwojowe w własnym zakresie i własnymi siłami, względnie we współpracy w grupie firm, w efekcie których powstają nowe technologie, wdrażane do praktyki, gdy spełniają przyjęte w planach wymagania,
- zewnętrzne, gdy firma wykorzystuje technologie opracowane przez inne podmioty, stając się ich właścicielem dzięki zakupom licencji, praw własności względnie przejęciu firmy wraz z technologią,
- kombinowane, gdy powstające technologie są efektem działań wewnątrz i na zewnątrz firmy, przy wzajemnym przenikaniu się i uzupełnianiu obu źródeł.
Główne źródła technologii z punktu widzenia przedsiębiorstwa przedstawiono na Rys. 1.
Rys. 1. Główne źródła technologii z punktu widzenia przedsiębiorstwa
Źródło: Opracowanie własne na podstawie P. Głodek, M. Gołębiowski, Transfer technologii w małych i średnich przedsiębiorstwach, PARP, Warszawa 2006, s. 10.
Pozyskiwanie technologii
Pozyskiwanie technologii ze źródeł wewnętrznych przedsiębiorstwa jest możliwe wówczas, gdy własnymi siłami prowadzi ono prace badawczo-rozwojowe (B+R), ukierunkowane na rozwiązanie problemów, występujących w jej produktach, procesach produkcyjnych, świadczeniu usług, serwisie, itp. Stamtąd zwykle pochodzą tematy i inspiracje do prac B+R, w które zaangażowane bywają pojedyncze osoby, zespoły, jak też samodzielne jednostki badawczo-rozwojowe, projektowe i wdrożeniowe, zależnie od celów i polityki przedsiębiorstwa.
Zalety i wady wewnętrznych źródeł technologii
Do najważniejszych zalet kreowania technologii siłami własnymi przedsiębiorstwa należą m.in.:
- oryginalność rozwiązań, tworzonych przez własne komórki w warunkach relatywnie dużej swobody zespołu twórczego, ograniczonej jedynie celami stawianymi przez kierownictwo oraz dysponowanym potencjałem,
- opanowanie tworzonych i wykorzystywanych technologii oraz pozyskiwanie know-how, które w całości pozostają w przedsiębiorstwie oraz budowanie potencjału do podejmowania wyzwań, przed którymi staje przedsiębiorstwo w wyniku zmian rynkowych i wewnętrznych,
Kreowanie technologii siłami własnymi przedsiębiorstwa ma też wady. Należą do nich m.in.:
- ponoszenie niezbędnych kosztów na działalność badawczo-rozwojową, w całym okresie funkcjonowania jednostek czy zespołów badawczo-rozwojowych (koszty stałe),
- pełne ponoszenie ryzyka niepowodzenia, związanego z nietrafnymi decyzjami co do kierunków prac badawczo-rozwojowych oraz wdrażania ich wyników,
- często dłuższy czas wypracowywania satysfakcjonujących rozwiązań i wdrażania ich do praktyki.
Mimo licznych wad i zagrożeń, które niesie funkcjonowanie własnego zaplecza kreującego nowe technologie warto wiedzieć, że bez niego trudno jest przedsiębiorstwu kształtować własną odrębność i oryginalność oraz silną globalną pozycję rynkową. W praktyce rynkowej tylko najsilniejsi gracze są w stanie budować nowe technologie IT.
Zewnętrzne źródła technologii, przyjęte w polityce przedsiębiorstwa jako podstawowa droga zasilania w nowe rozwiązania techniczno-technologiczne i innowacje oznaczają, że musi ono być nastawione na stałe śledzenie otoczenia dla rozpoznania źródeł technologii i rozwiązań przydatnych w przedsiębiorstwie oraz opanowanie sztuki ich pozyskiwania i adaptacji dla własnych celów. W działalności tej ogromną rolę odgrywa transfer technologii.
Zalety i wady zewnętrznych źródeł technologii
Zaletą zewnętrznych źródeł technologii jest:
- szybsze przygotowanie zewnętrznych rozwiązań do wdrożenia w przedsiębiorstwie, często bez żadnych nakładów względnie po niewielkich adaptacjach, co w krótkim czasie pozwala uzyskać zamierzone efekty wdrożenia,
- ograniczenie ryzyka niepowodzenia, gdy można skorzystać z doświadczeń twórców technologii,
- zwykle niższe koszty uzyskania zamierzonych rozwiązań.
Jako wady zewnętrznych źródeł technologii wskazać można:
- relatywnie powierzchowną znajomość technologii,
- szeroki w niektórych przypadkach zakres prac adaptacyjnych utrudniających wdrożenie,
- konieczność budowania relacji z twórcami i właścicielami adaptowanych technologii, co może wymagać czasu i różnorodnych działań.
Zalety i wady kombinowanych źródeł technologii
Jak sama nazwa wskazuje, są kombinacją zalet i wad źródeł wewnętrznych i zewnętrznych i każdorazowo muszą być rozpatrywane indywidualnie.
Wśród źródeł kombinowanych najczęstszą praktyką sfery IT jest wykorzystanie technologii udostępnianych na bazie licencji open source i ich adaptacja do własnych projektów IT. Często tego typu rozwiązania są relatywnie najtańsze i zapewniają najszybszy czas przygotowania docelowego rozwiązania. W INNOKREA od kilku lat rozwijamy własny produkt (w szerszym rozumieniu technologię IT) tj. system aukcyjny dla zamkniętej grupy użytkowników. Do jego budowy korzystamy z technologii kombinowanych składających się ze stabilnych frameworków opracowanych przez globalne firmy i społeczności (np. React, React Native) i gotowych komponentów na bazie licencji open source oraz modułów opracowywanych własnymi programistami (np. przy użyciu języka Python). W podobny sposób realizujemy dedykowane projekty IT szyte pod indywidualne potrzeby klientów (przy wykorzystaniu różnych technologii IT).
Porównanie wybranych cech głównych kategorii źródeł technologii przedsiębiorstwa przedstawiono w Tab. 1.
Czynnik |
Wewnętrzne źródła technologii |
Kombinacja wewnętrznych i zewnętrznych |
Zewnętrzne źródła technologii |
Wzrost technologiczny firmy |
Największy potencjał |
Średni potencjał |
Najmniejszy potencjał – musi znaleźć inne drogi |
Wyłączność technologii |
Największy potencjał |
Istnieje szansa utrzymania wyłączności |
Najczęściej technologia nie jest unikalna |
Technologia jako przewaga konkurencyjna |
Unikalny proces lub produkt |
Zwykle trzeba ją dzielić z partnerami |
Istnieje szansa jej osiągnięcia na konkretnym rynku |
Potencjał techniczny firmy niezbędny do wykorzystania danego źródła |
Wysoki |
Umiarkowany |
Relatywnie niski, istotny przy wdrożeniu technologii w firmie |
Okres pozyskania |
Najdłuższy |
Może być skrócony dzięki partnerom |
Najkrótszy |
Ryzyko niepowodzenia |
Największe |
Średnie |
Niskie |
Wielkość nakładów |
Najwyższe |
Średnie |
Niskie, jednak istnieje niebezpieczeństwo kosztów ukrytych |
Źródło: P. Głodek, M. Gołębiowski, Transfer technologii w małych i średnich przedsiębiorstwach, PARP, Warszawa 2006, s. 11
Podsumowanie
Jak wynika z zapisów Tab. 1, w zależności od ich potencjału i możliwości, przedsiębiorstwom zainteresowanym budowaniem przewagi konkurencyjnej na rynku poprzez rozwój technologii, zalecić można następujące źródła pozyskiwania technologii IT:
- przedsiębiorstwa silne kadrowo, technicznie i ekonomicznie: korzystanie głównie z wewnętrznych źródeł transferu technologii,
- przedsiębiorstwa w średniej sytuacji, gdy chodzi o potencjał rozwojowy: gdzie to możliwe, wykorzystywanie własnych źródeł transferu technologii, wspierane technologiami ze źródeł kombinowanych,
- przedsiębiorstwa niedysponujące potencjałem rozwojowym: korzystanie z technologii ze źródeł zewnętrznych, gdzie to możliwe, wspierane technologiami ze źródeł kombinowanych.